Dalam arkib di London terdapat sebuah klip filem yang menjadi perhatian kerajaan Inggeris ketika ia diterbitkan sekitar awal 1970. Ini adalah kerana pada mereka pahlawan Pahang yang bernama Mat Kilau tersebut telah mati dibunuh. Menurut laporan akhbar, Mat Kilau telah melawan ketika diburu Inggeris. Akibatnya beliau cedera parah di bahagian muka dan di kepalanya. Mat Kilau dilaporkan telah meninggal dunia pada sekitar Oktober 1895 semasa di dalam perjalanan ke hilir Kota Bharu disebabkan kehilangan banyak darah.
 |
| Akhbar 'Straits Budget' bertarikh 22.10.1895. Sumber: National Library of Singapore. |
Klip filem bertarikh 2.1.1970 tersebut merakamkan seorang lelaki tua yang mengaku dirinya Mat Kilau. Sekiranya benar, maka Inggeris boleh membuka semula kes dan pertuduhan mereka terhadapnya. Ini adalah kerana kes jenayah tidak mempunyai tempoh luput dari segi hadmasa tindakan. Walaupun kita sudah merdeka, pengaruh Inggeris melalui penjajahan dalaman (internal colonialism) masih berterusan selepas Persekutuan Tanah Melayu ditubuhkan, dan juga berterusan selepas penubuhan Malaysia sehingga sekitar Majlis Privi Inggeris (English Privy Council) dibubarkan pada tahun 1985. Sebagai negara Komanwel, proses ekstradiksi juga mudah dilakukan tanpa banyak halangan.
Dalam klip 1970 tersebut kelihatan lelaki tua yang bergelar Mat Siam tersebut dibawa anak dan cucunya untuk mandi embun. Turut dirakam di bahagian akhir klip tersebut adalah isterinya yang berumur 65 tahun bersama anak cucu Mat Siam.
Menurut sosok yang bergelar Mat Siam tersebut, dengan bantuan Sultan Kelantan iaitu Sultan Mansur (r.1890-1899) (disilap rujuk Mat Siam sebagai Sultan Muhammad Mulut Merah (1836–1886)), kematian beliau pada Oktober 1895 sebenarnya dipalsukan di mana beliau hidup sebagai pelarian di Siam selama 30 tahun. Sejurus kembali ke Pahang pada tahun 1926 beliau telah berikrar dihadapan Sultan Pahang iaitu Sultan Abdullah al-Mu’tassim Billah Shah ibni al-Marhum Sultan Ahmad al-Mu’azzam Shah (r. 1917-1932) bahawa untuk terus menetap di Pahang, beliau tidak akan mendedahkan identitinya.
 |
| Sultan Abdullah al-Mu’tassim Billah Shah ibni al-Marhum Sultan Ahmad al-Mu’azzam Shah (r. 1917-1932). Sumber: Wikipedia. |
Pada tahun 1948, penyamaran beliau diteruskan dengan menggunakan nama lain pada kad pengenalannya. Nama yang digunakan adalah Muhammad Bin Ibrahim (K/P No. 2044778) tanpa memberikan tarikh lahir kepada Jabatan Pendaftaran.
Setelah mendedahkan namanya yang sebenar di Masjid kampung kelahirannya iaitu di Kampung Pulau Tawar, Jerantut, Pahang, identiti beliau kemudian disahkan sendiri oleh anak sulungnya bernama Inche Omar (78 tahun) yang mengenalpasti beberapa tanda lahir ayahnya tersebut. Rakan sepejuangan seperti Mat Saman bin Sulaiman (Mat Kelantan), Raja Ibrahim bin Tan Kechik (Pak Yim) dan Mek Munah binti Salleh turut mengesahkan identiti beliau.
Atas perkenan Sultan Pahang ketika itu iaitu Sultan Abu Bakar Ri’ayatuddin al-Mu’azzam Shah ibni al-Marhum Sultan Abdullah al-Mu’tassim Billah Shah (r.1932-1974), "Jawatankuasa Menyiasat Munchul-nya Mat Kilau" telah ditubuhkan pada 8.1.1970 untuk menyiasat dakwaan yang dibuat.
.jpg) |
| Sultan Abu Bakar Ri’ayatuddin al-Mu’azzam Shah ibni al-Marhum Sultan Abdullah al-Mu’tassim Billah Shah (r.1932-1974). Sumber: The National Archives, UK. |
Pada 6.8.1970 setelah 20 kali perjumpaan dalam tempoh 7 bulan, Tan Sri Hj. Yahya Mohd Seth, Menteri Besar Pahang, mengisytiharkan bahawa Muhammad Bin Ibrahim @ Mat Siam tersebut adalah Mat Kilau, iaitu anak kepada Imam Rasu bin Shahrum (Tok Gajah) dan Mahda binti Tok Kaut Burau; iaitu pahlawan Melayu yang menentang campur tangan Inggeris di Pahang pada akhir abad ke-19.
Selepas pengakuan dibuat, Mat Kilau semakin lemah dan dilaporkan sukar untuk bertutur kata. Ada yang berpendapat bahawa ianya kesan dari pelanggaran sumpah yang dilafaz. Apa yang jelas kemunculannya seolah-olah dirancang supaya pihak Inggeris tidak dapat membuat apa-apa keputusan lanjut terhadap pengakuan yang dibuat. Ini adalah kerana kesahihan pengakuan Mat Kilau dianggap tidak jelas disebabkan terdapat beberapa pengkaji sejarah yang musykil dengan kewujudan percanggahan perkara asas seperti tarikh kelahiran yang dituntut Mat Kilau (iaitu pada 1847 dan bukan 1866), identiti Sultan Kelantan yang membantunya, dan juga kenyataan bercanggah beberapa orang saksi. Mungkinkah ketidakpastian ini disengajakan Mat Kilau demi dijadikan pembelaan sekiranya terdapat permohonan ekstradiksi dari pihak Inggeris?
Bak kata pepatah 'harimau mati meninggalkan belang, manusia mati meninggalkan nama'. Mat Kilau telah meninggal dunia pada 16.8.1970 dalam usia 104 tahun, iaitu setelah 10 hari dakwaannya disahkan benar oleh Menteri Besar Pahang. Jenazah Mat Kilau telah disemadikan di Pulau Tawar yang kini dikenali sebagai Makam Pahlawan Mat Kilau. Mungkin itu yang dihasratkan oleh Mat Kilau di penghujung hayatnya; iaitu bukti yang memadai demi menuntut kembali nama dan identitinya, tetapi ditabur sedikit kemusykilan supaya tidak lagi diburu oleh musuhnya.
Sumber:-
- Capture of the Pahang Rebels. Straits Budget, 22 October 1895, Page 14. Diekstrak dari https://eresources.nlb.gov.sg/newspapers/Digitised/Article/straitsbudget18951022-1.2.111
- J. de Silva (1962). British Relations With Pahang, 1884-1895. JMBRAS, Vol. 35, No. 1 (197) (1962), pp. 1-50.
- Mat Kilau. Wikipedia. Diekstrak dari: https://ms.m.wikipedia.org/wiki/Mat_Kilau
- Reuters, London.
.jpg)